W przypadku umów wzajemnych, można spotkać się z sytuacją, kiedy pomimo określonych terminów realizacji danego zamówienia, druga strona umowy nie spełnia świadczenia w terminie.

Dlatego też w dzisiejszym wpisie nakreślone zostaną uprawnienia, jakie przysługują nam w przypadku zwłoki dłużnika.

W pierwszej kolejności, możemy żądać spełnienia świadczenia oraz naprawienia szkody, jaka wynikła ze zwłoki. Ponadto, możemy odstąpić od umowy i domagać się naprawienia szkody, która wynikła z niewykonania umowy.

Ustawowe odstąpienie od umowy przewiduje art. 491 k.c., zgodnie z którym „jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki”. Zatem od nas zależą dalsze losy konkretnego stosunku zobowiązaniowego.

W sytuacji, gdy zależy nam na spełnieniu świadczenia, możemy nie być zainteresowani odstąpieniem od umowy, zwłaszcza gdy ważniejsze jest samo otrzymanie świadczenia, a nie tylko odszkodowania. Najczęściej jednak nie chcemy mieć jednak kontaktu z niesolidnym dłużnikiem i wówczas możemy odstąpić od umowy. Należy jednak pamiętać, że samo stwierdzenie, czy złożenie oświadczenia, że odstępujemy od umowy, nie będzie wystarczające dla skutecznego wygaśnięcia stosunku zobowiązaniowego. Odstąpienie od umowy wzajemnej musi być poprzedzone wyznaczeniem drugiej stronie odpowiedniego dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia z równoczesnym zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu tego terminu strona będzie uprawniona do odstąpienia. Należy zatem dokonać następujących po sobie dwóch czynności – pierwszą z nich będzie wyznaczenie odpowiedniego terminu do wykonania zobowiązania wraz z zagrożeniem odstąpienia od umowy. Drugą czynnością będzie złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy (po bezskutecznym upływie odpowiedniego terminu do spełnienia świadczenia). Wynika to z konieczności ochrony także interesów dłużnika, przepis wymaga, aby wierzyciel wyznaczył wcześniej dłużnikowi odpowiedni dodatkowy termin do wykonania zobowiązania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Uważa się, że chodzi o termin realny, uwzględniając należne wierzycielowi świadczenie, oraz fakt, że dłużnik opóźnia się już z jego spełnieniem.

Zatem warto pamiętać o tym, że nie tylko fakt zaznaczenia o odstąpieniu od umowy czyni takie odstąpienie skutecznym, ale równocześnie wskazanie terminu na wykonanie zobowiązania.